Thêm chất gì để duy trì màu mỡ cho đất?
Nếu bạn không can thiệp và bổ sung chất hữu cơ - từ chất hữu cơ này đất mùn được cấu thành liên tục- thì đất sẽ chết dần. Nhưng quá trình tạo chất mùn mà thêm phân hoá học vào thì không tốt: chúng có thể giúp cây tiến nhanh sự tăng trưởng của cây trong thời gian ngắn nhưng chúng cũng không nuôi dưỡng những sinh vật sống trong đất, cũng không tạo nên chất mùn.
Phân hoá học còn có những vấn đề khác: Để hoà tan được, chúng phải chứa những chất mà khu vườn không cần đến. Thí dụ Amonium Sulfat chắc chắn sản sinh ra Nitrogen từ Amonium, nhưng sulfat gây độc hại một phần giun dế, vi khuẩn và nấm. Tính hoà tan của chúng cũng có nghĩa là bất cứ chất dinh dưỡng nào cây không hấp thu sẽ trôi đi theo nước mưa, làm bẩn nước trên mặt đất. Thậm chí sông, hồ và cả biện hiện bị ô nhiễm đã quá rõ ràng. Người làm vườn chân chính sẽ chỉ ra rằng nitrogen sản sinh từ đống compost cũng tốt như từ phân hoá học. Nhưng người ta cứ cho rằng một viên vitamin bổ bằng một quả cam!
Chất hữu cơ - chất chỉ có hiệu lực 1 lần - cần được thêm liên tục vào để bồi bổ chất mùn. Và nếu chó ý kiến cho rằng, vườn hữu cơ phải có một trung tâm, ấy là điều xác đáng. Hãy nuôi dưỡng đất sống rồi mọi cái khác sẽ có được.
Làm thế nào? Trước tiên là việc tái sinh chất hữu cơ từ chính khu vườn của nó càng nhiều càng tốt. Lá rụng, cỏ dại, thân cành cắt tỉa, hoa tan...không thứ gì bỏ đi... Đống compost (gồm các thứ hữu cơ trên) là trái tim của khu vườn hữu cơ. Nhưng bạn sẽ không bao giờ có đủ compost vì tất cả mọi thứ không quay trở lại. Bạn phải thu thập thêm các chất khác từ bên ngoài. Hãy trộn thêm các mầu thừa rau cải, phân động vật dự trữ, máu, xương và những chất khác. Thậm chí bạn có teher giúp tránh lãng phí nếu người hàng xóm giải quyết vấn đề lá rụng hoặc đống cỏ đã cắt bằng biệc đốt bỏ. Bạn hãy xin đem chúng vào đống compost củ mình. Nhưng hãy thận trọng bằng việc đem vật chất vào vườn mình, bạn không cướp đi môi trường khác, đất khác để nuôi dưỡng vườn của bạn!
Than bùn là một chất tốt nhưng không phải là thứ tài nguyên vô tận có thể sẵn sàng phục hồi và những đầm lấy nơi chúng đang được khai thá đang nhanh chóng kiệt quệ.
Đống gỗ thải bỏ cũng tốt như hỗn hợp chất trồng, cũng tốt như than bùn, như lớp bổi mà gỗ lại là loại tài nguyên có thể phục hồi.
Thêm chất hữu cơ
Cho thêm chất hữu cơ vào như thế nào - Nếu bạn đang chuẩn bị một luống đất mới để trồng hoa hay bất cứ loại cây gì, hãy trải chất hữu cơ và trộn đều với đất bằng cái chĩa. Chúng kết hợp nhanh chóng và đất đã sẵn sàng để trồng. Đối với những cây đã trồng, bạn không muốn làm xáo trộn rễ thì nên rải nó trên bề mặt như một lớp phủ, khi phân huỷ nó sẽ rơi vào đất và giun dế sẽ đem nó xuống. Một lớp phủ luôn là ý tưởng hay: nó giữ cho đất mát, làm chết ngạt mọi loại cỏ dại nào đang cố mọc lên và giữ ẩm đất. Một lớp phủ hữu cơ tốt hơn đất trống nhiều.
Tốn thời gian để tạo đất mùn, đặc biệt lúc nó đã bị suy kiệt bởi lối làm vườn lãng phí và bị nhiễm độc bởi dùng bừa bãi thuốc trừ sâu rầy, nấm bệnh và cả phân hoá học. Và cũng tốn thời gian để quen với ý tưởng cho đất ăn chứ không phải cho cây ăn. Vì vậy, dù thế nào đi nữa, tính kiên nhẫn sẽ được đền bù khi đất luôn màu mỡ và khu vườn luôn phong phú thêm.
Mai Lan Thanh - TungLam Garden
(St & dịch)
