Đây là phương pháp đơn giản để tạo chất trồng nhưng lại rất hiệu quả. Trước tiên bạn cần chuẩn bị thùng để ủ. Bạn cũng có thể để compost thành một đống, nhưng nó dễ sạt xuống, tốt hơn là để hỗn hợp ủ trong một cái thùng không đáy có thể chứa khoảng 1m3. Hãy làm hai thùng đặt cạnh nhau, thùng thứ hai để nhận chất mới khi thùng thứ nhất đầy và chín.
Một số người thích thùng để compost trên cái nền bằng bê tông để ngăn chất dinh dưỡng trôi đi và rễ cây trong vườn chui vào, nhưng nó lại không cho côn trùng vào. Hầu hết những người làm vườn đều cho rằng compost được làm trong sự tiếp xúc với đất thì tốt hơn; những sinh vật nhỏ ra vào được và không đọng nước mưa, không cần thiết đặt một tấm vải dầu bên trên để ngăn ứ nước, và còn tiết kiệm được tiền. Hoặc nâng compost lên trên mặt đất, trên một cái nền đất được đầm chắc hơn vì như thế không khí có thể vào từ mọi phía và làm nhanh quá trình phân hủy.
Bước tiếp theo là cho vật liệu ủ vào thùng. Đổ một lớp chất liệu dày 15cm, rồi một ít chất hoạt hoá rồi lại một lớp chất liệu,....cứ như thế cho đầy thùng, tưới nước nếu nguyên liệu khô và phủ rơm lên trên. Quá trình phân huỷ hầu như bắt đầu ngay và trong những ngày đầu nhiệt độ trong hỗn hợp ủ có thể nóng tới mức mà cỏ, mầm sâu bệnh hại đều bị tiêu diệt.
Phần ngoài của đống ủ không quá nóng do tiếp xúc với không khí, vì thế sau một thời gian ủ, khoảng một tuần đến một tháng hay hơn, hãy đảo hỗn hợp ủ bên trong ra. 1m3 compost khi làm xong nặng khoảng 1 tấn. bây giờ bạn có thể chuyển hỗn hợp ủ vào thùng thứ hai, trộn đều lên. Nếu cẩn thận, bạn có thể đảo hỗn hợp ủ lần thứ hai, khoảng bốn tháng sau khi bạn bắt đầu (thời gian chính xác phụ thuộc vào mùa, mùa đông lâu hơn mùa hạ). Cuối cùng bạn có được chất trồng tuyệt vời., không cỏ dại, không bệnh tật, không một chiếc lá hay thân cây cỏ nào không phân huỷ, tất cả ngả màu đen, chỉ hơi ẩm và dễ vỡ vụn.
Để compost chín phải mất một thời gian lâu (3- 6 tháng) nhưng bạn có thể ủ liên tiếp nhiều đống ủ. Như vậy bạn luôn có compost để trồng.
Trong điều kiện ở thành phố, bạn không thể có đủ chất liệu để làm hai thùng hay làm cả một đống ủ lớn. Vì vậy bạn có thể làm compost trong các vật đựng nhỏ như xô, thùng nhựa. Đục vài lỗ bên cạnh thùng để thông hơi.Úp thùng xuống rồi bỏ vật liệu thô vào thùng dần từ dưới lên và khi cần sử dụng bạn chỉ cần nhấc cả thùng ra.
Làm trang trại côn trùng là bạn cấp cho côn trùng một ngôi nhà và cho chúng những mẩu thực phẩm thừa của nhà bếp. Phân của chúng sẽ thành compost, phân này tốt như phân gà, vịt, chim.
Nếu hỗn hợp ủ không đủ không khí vào thì vi khuẩn kỵ khí trong đó sẽ toả ra những mùi rất khó chịu hydrosulfur (mùi trứng thối), mùi thối rữa. Vì vậy cần phải chọc vài lỗ trong đống mới ủ để không khí có thể xâm nhập vào bên trong. Không nên làm đống quá to mà chỉ cần một kích thước đáy (1m x 1m).
Có thể khắc phục hỗn hợp ủ đang “bốc mùi” bằng cách lấy cọc chọc sâu vào đống 5-6 lỗ, không khí sẽ vào và mùi hôi sẽ hết nhanh. Nếu sau vài ngày đống vẫn còn hôi, phải moi ra, trải trên đất để làm khô trước khi gom chúng lại.
Đừng lầm lẫn mùi trứng thối của sự thối rữa với mùi amoniac là mùi phát sinh sớm trong quá trình phân huỷ. Nó không gây khó chịu và đó là dấu hiệu tất cả đang tiến tới đúng kế hoạch. Thực ra amoniac đang mang đi mất một số nitrogen có ích cho cây. Nhưng nếu nó thực sự nặng mùi, có nghĩa là vi khuẩn đang hoạt động phân giải rất mạnh. Mùi amoniac mạnh là một trong những dấu hiệu để đảo lại hỗn hợp ủ.
Khi hỗn hợp ủ đã phân giải hết và được lấy ra tù thùng (hay đống ủ) cần có một thời gian một vài tuần để hỗn hợp này nguội hết. Lúc này hỗn hợp compost mới có thể sử dụng được. Hỗn hợp này rất phù hợp để bón lót cho cây trồng.
Mai Lan Thanh - TungLam Garden
(St & dịch)