Nhân giống và ươm trồng cây hoa mộc lan

Thuộc nhóm thân gỗ lưu niên dạng bụi "lúp xúp", cây hoa mộc lan (còn được gọi với nhiều tên địa phương như hoa một, mộc niên, mộc giáng hương, mộc hương…) được ta trồng từ lâu đời làm cây cảnh tô điểm sắc hương cho các chốn danh lam thắng cảnh, vườn sinh vật cảnh, công viên… Vì cây này có hoa đẹp dạng chùm với những bông hoa đơn màu trắng muốt, thơm dễ chịu gây cảm giác thoải mái, nhất là sau những buổi làm việc căng thẳng, mệt nhọc được chiêm ngưỡng và thưởng thức mùi thơm ngây ngất của hoa mộc lan.

Cũng như hầu hết các loài cây ôn, cận nhiệt đới di thực vào nước ta, nhất là vào vùng đồng bằng, ven biển (trừ một số vùng cao như Hoàng Liên Sơn, Tây Nguyên…), mộc lan tuy sai hoa nhưng khó kết hạt, nếu hiện tượng này xảy ra thì tỷ lệ hạt chẩm rất cao nên người chơi sinh vật cảnh giàu kinh nghiệm thường chọn phương pháp nhân giống vô tính (giâm, chiết cành) để phát triển giống hoa quý, có giá trị thẩm mỹ và kinh tế cao (từ vài chục ngàn cho đến hàng triệu đồng một gốc tuỳ theo kích thước, tuổi, dáng thế…). Lợi dụng "thiên thời" tối ưu để chiết vào mùa nóng ẩm (xuân, hạ) khi cây đang phát nhựa và giâm vào mùa khô hanh lạnh (thu, đông) lúc cây thu mủ để qua đông trồng cây giống vào mùa xuân sẽ đạt tỷ lệ sống cao (chắc sống) nhưng khó vượt 70% vì cây này vỏ mỏng ít nhựa luyện, rất dễ mất nước sau khi cắt cành hoặc đào đánh tạo bầu, hạ thổ, cho nên chúng tôi đã tìm ra phương pháp "nửa giâm, nửa chiết" (xem ảnh) để nhân giống mộc lan. Với phương pháp "chắc ăn" này đạt tỷ lệ sống không dưới 90% và có thể tiến hành vào các mùa trong năm.

Cách làm như sau:

Lợi dụng những cành la (gần gốc) của cây mẹ đã bóc (để cây giống sớm trổ hoa trở lại - Đây cũng là kinh nghiệm áp dụng cho tất cả cây xanh có hoa (thực vật hiển hoa) khác, điển hình là trồng chuối) đã vươn dài, xoè ngang hoặc có xu hướng bỡi cao (tuỳ hướng phơi) làm cành giống. Thử uốn đoạn giữa chạm đất rồi dùng dây kim loại (thép, đồng, nhôm… đều được) Æ từ 1-2 mm quấn 1-2 vòng xiết chặt, cắt cho gọn vết, tiếp theo là khoét đất sâu 3-5 cm, ghìm gốc cành đã khoanh trong đất bằng hai cọc néo cắm thành hình chữ X (hay dấu nhân), ấp đất mầu lên trên, giữ ẩm, tránh chấn động làm khó "liền thổ". Chỉ sau 2-3 tháng hoặc 4-5 tháng tuỳ mùa nóng ẩm hoặc hanh lạnh, ta cắt cành dưới vòng kim loại (gần thân) rồi đào đánh tạo bầu được cây giống hoàn chỉnh.

Mộc lan ưa dãi nắng, đất ẩm, nhiều mầu ở thể hữu cơ phân duỷ dần. Lạm dụng phân hoá học sẽ gây lớp bỡi, nhiều sâu bệnh; quýet nước vôi vào gốc sẽ "kỵ" sâu đục thân.

Nguồn: Viet Flower