Tôi đến với lan vào dịp lễ Phuc sinh năm 1992, thấm thoắt thế mà đã 20 năm qua rồi. Chồng vừa mất, con cái đi học xa, tôi cảm thấy quá cô đơn và trống trải. Họ hàng và bạn bè ở quá xa không có ai để tâm sự.

Vừa dọn dẹp vừa nghe radio, nghe quảng cáo có triển lãm hoa lan ở Easter show của hội North Brisbane Orchid Society cách xa nơi tôi cư ngụ chừng 30 phút lái xe. Thoạt đầu cũng chẳng có động cơ nào thúc đẩy để tôi có thể khao khát mê mệt về nó, nhưng mới 11 giờ trưa thứ Bẩy thời giờ còn nhiều quá, không biết làm gì cho hết ngày nên cũng đành nhắm mắt đưa chân may ra cho lòng có những phút giây khuây khỏa.

orchidsandtropicals.com

Tới nơi bãi đậu xe đã chật ních, tôi lái xe vòng vòng và may quá ở phía trước một cặp chồng xách, vợ ôm những chậu lan xinh đẹp mở nắp thùng xe. Tôi vội vàng dừng lại chờ họ lùi xe ra và lái xe vào đó.

Từ trong phòng triển lãm người ta lũ lượt đi ra với những cây lan lạ mắt, tôi chưa bao giờ nhìn thấy. Trong phòng triển lãm lai còn nhiều cây lan lạ đẹp hơn nữa với đủ hình dáng mầu sắc thực là bắt mắt, không thể không nhìn.

Tôi tha thẩn đi từ nơi này sang nơi khác ngắm nhìn những đoá hoa xinh đẹp và tiếc thầm bao nhiêu năm qua tôi đã bỏ những cuộc triển lãm hứng thú này. Bỗng dưng một hình ảnh quen thuộc hiên ra trước mắt. Đó là một cây lan có những cành hoa tím buông thõng xuống. Cây lan này hình như tôi đã thấy ở đâu đó? Có phải là ở Việt nam, quê hương cũ của tôi không? Và rồi đầu óc tôi tìm dần trở về dĩ vãng...

Thuở thiếu thời tôi còn nhớ, khi gia đình tôi còn ở Định Quán một thị trấn nhỏ bên quốc lộ 20 trên đường Saigon-Đà lat. Không biết ai cho mẹ tôi một gìò lan và bảo đó là lan Dã hạc.Thân cây có từng đoạn một, những lá ngắn và xanh ngắt, mẹ tôi thích lắm, bà cụ gói gói, ghém ghém buộc vào khúc gỗ rồi treo lơ lửng trên bể nước. Lâu lâu mẹ tôi lại dúi vào rễ nó cục than đen thùi và nói mình mạng mộc, người ta bảo mẹ, con tôi đều là mạng mộc, thích cây cối, cho nên mỗi khi đi ra đường hễ thấy chỗ nào bán cây cối là không thể làm ngơ được, mẵc dù là chỉ để ngắm để nhìn cũng làm cho tâm hồn thư giãn đôi chút.

bklynorchids.com

Thế rồi, cứ thế ngày này qua tháng nọ, gìò lan vẫn cứ thế chẳng lớn hơn tí nào cả, lá vẫn xanh rễ vẫn tốt nhưng chẳng ra hoa. Tôi nghe nói lan rừng đep lắm, nhưng sao lan của mẹ nó cứ ù lì như thế, chắc là không hợp phong thổ rồi, nhưng thôi cũng không sao miễn là nó không chết là may rồi. Rồi một ngày kia, tôi dể ý thấy thân nó khác thường có cái gì u ra và rồi dần dần 1 chùm nụ xuất hiện, mừng quá 2 mẹ con cứ tíu tít đoán già, đoán non, hoa sẽ là màu gì và hình dáng ra sao. Và rồi ngày khai hoa nở nhuỵ đã đến, những đoá mầu hồng, trong họng mầu tím đậm, hương thơm ngào ngạt như mùi trầm, mùi quế. Trời ơi lan rừng đẹp và kiêu sa quá bút mực không sao tả xiết.

Tôi cố gắng tìm đoc tên cây lan ghi trên miếng giấy nhỏ treo ở cành lan, mới biết cây lan năm cũ đó là Denrobium anosmum. Vôi ghi vào mảnh giấy và tiếp tục đi xem. Trong cuộc triển lãm này biết bao nhiêu là giống lan, nhưng Phalanopsis (Hồ Điệp) là loài lan đầu tiên đã in sâu vào trong trí óc tôi. Từ nhỏ tới giờ,tôi chưa bao giờ thấy một cây lan trông quá đẹp và lạ đến như vậy : lá to dầy và xanh ngắt, hoa như cánh bướm, màu trắng sữa. Hôm đó tôi mua một cây, đem về nhà ngồi ngắm nhìn hoa mãi không biết chán. Hôm sau nữa là phải đi làm rồi, trước khi đi, tôi nghĩ mình nên để nó ra nắng, cây cần nắng mà, chiều về sẽ ngồi ngắm tiếp cũng chẳng muộn. Nghĩ sao làm vậy, đi làm chỉ mong đến giờ về để ngắm lan, nhưng khi đến nhà thì hỡi ôi, cây lan bé nhỏ đâu mất rồi.Những cánh hoa trắng ngần đã cụp xuống từ lúc nào, trời ơi cánh hoa đã mềm nhũn và biến thành màu vàng mầu nâu, thì ra duới ánh nắng 30 độ C đã đun nóng cây lan bé nhỏ của tôi. Tôi cảm thấy tôi lỗi và nỗi ân hận bắt đầu dầy vò tâm trí của tôi.

wormtec.com.au

Thế là từ đấy tôi dọ dẫm đọc sách và lên mạng tìm hiểu về lan và đi xem các cuộc triễn lãm về lan quanh vùng. Một hôm tình cờ lướt trên mạng, tôi thấy có hình và bài nói về cây lan Dendrobium anosmum hay lan Phi điệp, Dã Hạc trên trang web wwwhoalanvietnam.org. Từ đó tôi có cơ hội học hỏi được rất nhiều từ trang web này. Bây giờ thì phía sau nhà tôi là một khu vườn nhỏ nhưng đầy thơ mộng: kìa là những cây Oncidium vàng chóe, những cây Onc. sharry baby thơm ngọt như mùi vanilla.

sacramentoorchids.org

orchidweb.com

Hiện giờ là tháng 5 bên Úc, đây là những chậu Cattleya treo lơ lửng với đủ sắc hoa hồng, tím, trắng, vàng đang thi nhau đua nở, mùi thơm sao mà quyến rũ, nhẹ nhàng, êm ái. Còn những cây Cattleya hoa nở vào mùa đông, nụ bắt đầu to dần cố gắng vươn ra khỏi bao cho kịp phô trương sắc đep cho mùa đông gần kề. Xa xa là những bụi Cymbidium, nhưng ôi buồn 5 phút, năm nay sao mà èo uột quá, có lẽ tại thời tiết thay dổi, có lẽ tại mùa hè không đủ nóng, có lẽ tại mùa hè mưa quá nhiều, có lẽ ban đêm trời ít lanh và có lẽ và có lẽ....

Mưa ngày, mưa đêm rồi lại mưa đêm mưa ngày, trời ơi chưa năm naò mưa nhiều như năm nay, nằm trong nhà mà nghĩ đến lan ngoài vườn đang ướt đẫm mà sốt cả ruột. Mấy cây Cymbidium chắc tả tơi cả rồi, chỉ mong sao cho mưa chóng tạnh để ra thăm và an ủi lan. Chiều đi làm về không ghé đâu cả vội vàng, cố gắng chay ra sau vườn, đi đi, lại lại ngắm từng cụm lan, lau từng chiếc lá. Tôi lau bằng sữa pha loãng, lá bóng và sạch (học được của HLVN) trước khi mặt trời khuất bóng sau hè.

Ôi yêu lan là thế đấy! Nhưng cũng có những ngày u buồn, ngồi trong phòng khách đưa mắt nhìn ra sân, một ý nghĩ chợt thoáng qua trong đầu, nếu lỡ mai ta chết, những cụm lan này sẽ đi về đâu nhỉ, con cái nó chẳng có thì giờ ngó ngàng đến.Tôi còn nhớ, đã lâu rồi, góc sân nhà có chậu Den. delicatum nở hoa thơm phức, con gái đi làm về chợt hỏi:
 

Bọn trẻ bây giờ là thế đấy. Thôi không nghĩ viễn vông nữa, Thượng đế cho sống đươc ngày nào thì hãy cứ vui hưởng đi.

hoalanvietnam.org

Flickr’s.com

Hiện giờ trong nhà tôi có 6 cây Hồ điệp ở gần cửa sổ, để trên khay dựng sỏi và nước để tạo độ ẩm cho nó (học đươc trong HLVN). Trong số này 4 cây đang nở hoa 2 cây còn lại đang nhú nụ và sẽ khoe sắc vào mùa xuân tới.

Vài dòng gởi đến hội HLVN, xin cám ơn hội, nhờ HLVN mà tôi có những cụm lan đep đẽ này.

Tanya Úc Châu