Giáo sư Leonid Averyanov lại vừa gửi thêm cho tôi bản thông báo Turczaninowia 2012, 15 (1): 11–18 nói về những cây lan mới tìm thấy tại Việt Nam.

Đó là những cây: Abdominea minimiflora, Appendicula torta, Bulbophyllum unciniferum, Dendrobium farinatum, Liparis compressa, Phaiuswenshanensis, Tainia cornuta.

Abdominea minimiflora (Hook. f.) J.J. Sm 1917

Đồng Danh: Abdominea micrantha J.J.Sm. 1914; Gastrochilus minimiflorus (Hook.f.) Kuntze 1891; *Saccolabium minimiflorum Hook. f. 1890; (Hook. f.) Ames 1915; Schoenorchis philippinensis Ames 1915.
Tên Việt: chưa có.
Mô Tả: Phong lan nhỏ, thân đơn mọc trên cao độ 400-600 m, chùm hoa dài 12 cm, hoa 20-25 chiếc, to 1,2 cm, nở bất kỳ khi nào.
Nơi mọc: Các khoa học gia VN: N.T. Hiệp, N.S. Khang, P.V. Thế, N.T. Vinh tìm thấy tại Na Hằng, Tuyên Quang ngày 28-9-2011.

Ảnh: Nguyễn sinh Khang

Ảnh: Nguyễn sinh Khang

Ảnh: Nguyễn sinh Khang

Appendicula torta Blume

Đồng Danh: Appendicula rhodiola Rchb. f. 1867; Podochilus tortus (Blume) Schltr. 1900.
Tên Việt: chưa có.
Mô Tả: Phong lan nhỏ mọc trên cao độ 150-1600 m, lá mọc 2 bên, chùm hoa dài 2,5 cm, to 6 mm mầu trắng hay hồng hay vàng nhạt, nở từ mùa Xuân đến mùa Thu.
Nơi mọc: L. Averyanov, P.K. Lộc, P.V. Thế, N.T. Vinh tìm thấy tại Na U, Điện Biên ngày18-12-2010.

Ảnh: Art Vogel

Ảnh: orchid.unibas.ch

Bulbophyllum unciniferum Seidenf.

Đồng Danh: Cirrhopetalum unciniferum (Seidenf.) Senghas 1983; Rhytionanthos unciniferum (Seidenf.) Garay, Hamer & Siegerist 1994.
Tên Việt: chưa có.
Mô Tả: Phong lan rất nhỏ, củ mọc cách nhau 2-4 cm lá một chiếc, chùm hoa dài 3-4 cm. Hoa 2-4 chiếc to 1-1,5 cm nở vào mùa Xuân.
Nơi mọc: L. Averyanov, P.K. Lộc, P.V. Thế, N.T. Vinh tìm thấy tại Tùa Chua, Mương Cha, Điện Biên ngày 14-12-2010.

Ảnh: Phan Kế Lộc

Ảnh: Phan Kế Lộc

Ảnh: Phan Kế Lộc

Dendrobium farinatum Schildh et Schraut 2004

Đồng Danh:
Tên Việt: chưa có.
Mô Tả: Trong bản tường trình không mô tả rõ chi tiết của cây lan.
Nơi mọc: Jana Skornickova thấy tại Hòn Bà, Khánh hòa tháng 6-2011.

Đồng Danh:
Tên Việt: chưa có.
Mô Tả: Trong bản tường trình không mô tả rõ chi tiết của cây lan.
Nơi mọc: Jana Skornickova thấy tại Hòn Bà, Khánh hòa tháng 6-2011.

Ảnh: Jana. Skornickova

Ảnh: Jana. Skornickova

Ảnh: Orchid & more

Phụ chú: Trong bản tường trình Leonid Averyanov có ghi cây này lan có liên quan tới cây Den dataniense Guillaume. 1957. Nhưng khi tìm hiểu chúng tôi lại thấy cây này lại có đồng danh là Den. alterum Seidenfadden 1985. và hoa của mấy cây này khá giống nhau. Có lẽ những cây này cũng chỉ là một.

Den. dataniense
Ảnh: Eric Hunt

Den. alterum
Ảnh: Lourens Grobler

Liparis compressa (Blume) Lindl. 1830

Đồng Danh: Malaxis compressa Blume, 1825.
Tên Việt: chưa có.
Mô Tả: Phong lan nhỏ, củ hơi dẹp, lá 1 chiếc . Chùm hoa cao 10-15 cm, hoa to 1 cm, nở từng chiếc một .Hoa nở vào mùa Hè.
Nơi mọc: Jana Schornickova thấy tại núi Bì Đúp, Lâm Đồng tháng 7-2011

Ảnh: Jana Schornickova

Ảnh: Jana Schornickova

Ảnh: Jana Schornickova

Phaius wenshanensis F.Y. Liu, 1991

Đồng Danh:
Tên Việt: chưa có.
Mô Tả: Điạ lan cao 55-100 cm. Lá 6-7 chiếc dài 15-35 cm, rộng 5-12 cm. Dò hoa mọc từ đáy, thân cao chừng 40-50 cm. Hoa 6-10 chiếc, to 6-8 cm, nở vào mùa Thu.
Nơi mọc: N.T. Hiệp, N.S. Khang, P.V. Thế, N.T. Vinh tìm thấy tại Na Hằng, Tuyên Quang ngày 28-9-2011.

Ảnh: Nguyễn Sinh Khang

Ảnh: Nguyễn Sinh Khang

Ảnh: Nguyễn Sinh Khang

Tainia cornuta Aver., sp. nov

Đồng Danh:
Tên Việt: chưa có.
Mô Tả: Điạ lan thân mọc sát nhau, thân cao 2-3,5 cm, lá 1 chiếc dài 3-6 cm, rộng 2-3 cm. Chùm hoa cao 20-35 cm, hoa 2-5 chiếc to 2-3 cm, không thơm, nở đồng loạt vào Xuân-Hạ.
Nơi mọc: L. Averyanov, P.K. Lộc,N.Q. Hiếu, P.V. Thế, N.T. Vinh, tìm thấy tại Đại Lộc, Quảng Nam ngày 19-5-2011.

Ảnh: Leonid Averyanov

Những cây lan kể trên tuy đã được tìm thấy vào năm 2010 và 2011, nhưng tiến sĩ Leonid Averyanov cũng như các khoa học gia khác cần phải có một thời gian để truy cứu kỹ càng mới có thể công bố với thế giới.

Với những cây lan mới này, tổng số Lan Rừng Việt Nam lên tới 163 loài và 1113 giống. Nhưng chúng tôi được biết Giáo sư Leonid Averyanov, cũng như các khoa học gia khác còn khá nhiều cây lan Việt Nam mới lạ, chưa định rõ loài hay giống, hy vọng chúng ta sẽ đón nhận những tin mừng trong thời gian tới.