The New York Times, tờ báo uy tín và quan trọng nhất trong lịch sử Hoa Kỳ vừa qua đăng tải một thiết kế của Kiến trúc sư Võ Trọng Nghĩa, công trình Stacking Green House – Nhà vườn xếp. Nhà ống là kiểu nhà phổ biến tại các đô thị ở Việt Nam, mật độ dân số cao dẫn tới diện tích ngôi nhà nhỏ do lối cấu trúc chia thửa truyền thống. Không chỉ đơn thuần là một bài giới thiệu, The New York Times còn đánh giá đây là một lối đi mới, một giải pháp toàn diện giải quyết được bài toán xử lí không gian nhà ống nan giải tại Việt Nam trong nhiều thập kỷ qua.

Năm 2008, chị Hoàng Thị Thu Hà quyết định rời khỏi Toronto dù tình yêu của cô với Jung Chin Shen (người chồng tương lai của mình) mới chớm nở. Cha cô qua đời hai năm trước và cô cảm thấy mình cần phải trở về Thành phố Hồ Chí Minh để sống với mẹ đẻ. Tuy nhiên, những gì mà chị có được lại là sự ngột ngạt, khó chịu bởi căn nhà ống quá nhỏ hẹp, ánh sáng lờ mờ. Nếu mở cửa sổ để lấy ánh sáng thì có quá nhiều bụi bay vào nhà, đóng cửa sổ lại thì quá ngột ngạt. Những phiên bản đầu tiên của nhà ống tại Việt Nam có khoảng sân trong và các ô để lấy sáng, tuy nhiên khi cuộc sống đông đúc hơn, những căn nhà thay đổi dần, những khoảng sân xanh dần mất đi, ánh sáng cũng lờ mờ do mật độ xây dựng tăng cao.

Mẹ của chị Hà, bà Tống Thị Thước nói về ký ức của bà về căn nhà của mình tại ngoại thành Hà Nội: căn nhà với khoảng sân rộng rãi, thoáng mát, nơi bà cùng gia đình sống đầm ấm, với căn bếp ngoài trời, khoảng sân rộng và ao. Giống như bà Thước, chị Hà cùng chồng mình – ông Shen, một người sinh ra tại Đài Loan cũng mơ ước có một ngôi nhà xinh xắn, một ốc đảo với không khí trong lành, hoa lá xanh tươi giữa chốn đô thị.

Chị Thu Hà đã tìm đến người bạn của cô – Kiến trúc sư Võ Trọng Nghĩa,một kiến trúc sư nổi tiếng của Việt Nam, người đã dày công nghiên cứu và phát triển chủ nghĩa mỹ học tối giản trong thời gian du học ở Nhật Bản. Năm 2010, bà Hà và ông Shen ủy thác mong muốn của mình cho KTS Võ Trọng Nghĩa, Stacking Green House ra đời, ngôi nhà ống cấp bốn với diện tích khoảng 220 mét vuông (2.368 feet vuông).

Kiến trúc sư Võ Trọng Nghĩa chia sẻ: “Ở Hà Nội và Tp.HCM, bạn cảm thấy thật khủng khiếp vì giao thông tắc nghẽn và thời tiết oi bức. Với mong muốn giảm bớt áp lực cho gia chủ, tôi đã tạo nên Stacking Green House với thông điệp mang lại màu xanh lá cây để bù đắp sự trong lành bị thiếu hụt ở thành phố này”.

Ngôi nhà được xây dựng khoảng 8 tháng trong năm 2011 với tổng chi phí gần 150.000 USD, nằm giữa 2 khu đất trống, gần trục đường lớn phía Đông Tp.HCM. Mặt tiền và mặt sau ngôi nhà được bố trí những khối bê tông trắng, chúng được định vị để làm chệch hướng ánh sáng mặt trời chiếu trực tiếp vào nhà trong khi vẫn cho phép những cơn gió tự nhiên luồn vào trong nhà, nuôi dưỡng hàng dương xỉ cùng các loài hoa dọc theo đỉnh các khối bê tông.

Tại tầng trệt, cạnh lối vào chính là cầu thang lên các tầng trên và cửa vào phòng ngủ của bà Thước, phía trước phòng ngủ của bà chính là khoảng sân nhỏ. Ba tầng trên cùng của ngôi nhà là khu sinh hoạt chính của gia đình, bao gồm nhà bếp, một phòng ngủ lớn, phòng ngủ của cậu con trai và một khu vườn treo trên tầng thượng. Điều tuyệt vời chính là giải pháp xử lí vi khí hậu trong nhà bằng khoảng giếng trời thông thoáng, gói gọn ánh sáng mặt trời chiếu sáng khắp căn nhà. Giếng trời còn giúp cặp vợ chồng trẻ quan sát được cả phòng bếp, phòng ngủ và đặc biệt các thành viên trong gia đình còn có thể quây quần ngắm trăng.

Hình dáng đặc biệt của căn nhà giống như một tác phẩm sắp đặt hiện đại, những tín hiệu nhắc lại thời thơ ấu của bà Thước, bà cho biết: “Tôi thích truyền thống, còn con gái tôi lại thích sự hiện đại, tuy nhiên đấy không phải là vấn đề bởi những không gian xanh trong nhà mới thật sự là lợi ích chung của cả gia đình”.

KTS Võ Trọng Nghĩa, người sử dụng Tre như là yếu tố thiết kế chính của gian hàng triễn làm quốc gia Việt Nam tại World Expo 2010 Thượng Hải cho biết: “Tôi muốn Stacking Green House lấy lại tinh thần của nhà ống truyền thống, nhưng ở góc nhìn khác tôi gửi tới thông điệp về ý thức sinh thái trong lối sống hiện đại”.

Tuy nhiên, thiết kế xanh của nhà ống 4x20m cần có những sự sáng tạo riêng như chiều cao và khoảng cách giữa các bồn hoa được thiết kế phù hợp với sự tăng trưởng của cây trồng từ 25cm đến 40cm. Một hệ thống tưới tự động đặt bên trong các bồn hoa để tưới nước dễ dàng mà vẫn giữ được vẻ tự nhiên cho hình khối.

Khu bếp và nhà ăn được đặt ở tầng trên bởi gia chủ và kiến trúc sư muốn để lại một khoảng sân nhỏ ở tầng trệt, dự định sẽ trồng một cây lớn. Chị Thu Hà đang xem xét và có thể sẽ lựa chọn 1 cây trồng trị giá 2.000 đô la Mỹ (khoảng 40 triệu đồng).

Mặc dù khí hậu tại TP.HCM khá nóng bức, nhưng gia đình chị Hà chỉ phải trả gần 500.000 đồng tiền điện mỗi tháng và hiếm khi phải sử dụng chiếc điều hòa không khí (cả ngôi nhà có duy nhất 1 chiếc điều hòa). Vào một buổi chiều cuối xuân, bà Thước chỉ cần một chiếc quạt nhỏ thoang thoảng trong nhà bếp trong khi xào món cải bắp thơm ngon.

Tối giản và thanh lịch là những gì nhận thấy ở căn nhà do KTS Võ Trọng Nghĩa thiết kế, nó giống như những thứ mà Kiến trúc sư Tadao Ando, một người thầy của anh mang lại ở các công trình của mình. “Stacking Green House” – là tên gọi cô đọng nhất để cho thấy hiệu quả nhờ sự kết hợp của công nghệ và môi trường.

Bà Melissa Merryweather – Tổng giám đốc Công ty tư vấn kiến trúc Green Consult Asia tại Tp.HCM rất hài lòng về Stacking Green House và đánh giá tác phẩm này thể hiện sự am hiểu sắc nét về kiến trúc và thiên nhiên. Bà nói: “Ở trong căn nhà này chẳng khác gì ngồi trong một khu rừng rậm”.

Kiến trúc sư Võ Trọng Nghĩa hy vọng sẽ xây dựng nhiều ngôi nhà giống như Stacking Green House và  có 9 căn nhà  đang trong quá trình xây dựng tại Hà Nội và Tp.HCM, tất cả đều có giá dưới 200.000 đô la Mỹ.

Chị Thu Hà mong rằng thành phố sẽ có nhiều ngôi nhà với thiết kế xanh tương tự Stacking Green House, nhưng chị cũng lo rằng nhiều người Việt vẫn chưa quen với lối thiết kế sang trọng, tối giản pha trộn với thiên nhiên của KTS Võ Trọng Nghĩa. Một người hàng xóm nói với chị Hà rằng việc tưới nước cho cây mất quá nhiều thời gian, chị nói rằng công việc làm vườn mang lại cho chị niềm vui thú và những thành viên trong gia đình cũng tương tác với nhau nhiều hơn trước kia.

Tháng 2 năm 2012, chị Hà sinh con trai đầu lòng Darren. Chị vừa có thể chăm sóc con trai trong phòng ngủ, lại vừa trò chuyện với mẹ trong nhà bếp ở tầng dưới thông qua giếng trời. Khi Darren đủ cứng cáp, cậu bé sẽ chuyển lên phòng riêng trên tầng thượng, bên cạnh khu vườn treo nhỏ xinh.

Gia đình chị Hà hy vọng bầu không khí sinh thái sẽ giúp các cậu bé phát triển toàn diện và có tình yêu với thiên nhiên. Ngắm nhìn căn phòng tương lai của Darren, chị Thu Hà tâm sự: “Từ thơ ấu, mẹ tôi luôn dành tình yêu lớn cho thiên nhiên. Và tình yêu đó sẽ được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác trong gia đình tôi”.

Nguồn: kienviet.net